محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران کنفرانس ژنو را بعلت کمردرد روی صندلی چرخدار ترک کرد

سال‌ها بود که ایران و شش قدرت جهانی راهی برای درک یکدیگر پیدا نمی‌کردند. تنها وجه مشترک، موقعیت ناخوشایند دو طرف در پشت میز مذاکره بود.

اما دیپلمات‌ها این بار در ژنو موضوع نامتعارفی برای آغاز گفتگو با مقامات ایران پیدا کردند: نگرانی درباره کمردرد وزیر خارجه جدید ایران.

در روزهای گذشته محمد جواد ظریف آخرین وضعیت کمردردش را در صفحه فیس‌بوکش منتشر می‌کرد- حتی در توئیتر عکسی منتشر شد که او را در پرواز به ژنو در حالت خوابیده نشان می‌داد تا به کمرش فشار نیاید.

به محض اینکه مذاکرات روز سه شنبه (۲۳ مهر) آغاز شد دیپلمات‌ها از آقای ظریف درباره کمرش پرسیدند و توصیه هایی به او کردند.

یک مقام ارشد دولت آمریکا با لبخند گفت: "من هم این کار را کردم، همه این کار را کردند."

پس از اینکه زمینه مشترک فراهم شد، دیپلمات‌ها کار را شروع کردند.

آقای ظریف با استفاده از پاور پوینتی که از لپ تاپ لنوووی سیاهرنگش آن را اجرا می‌کرد، خطوط کلی طرحی را که قرار است به مناقشه هسته‌ای ایران پایان دهد، ترسیم کرد.

دیپلمات‌ها برای اولین بار پس از سال‌ها گفتند در جریان جزئیات ماهیت برنامه هسته‌ای ایران قرار گرفته‌اند.

گفتگوها به انگلیسی بود و از این جهت نیز با دور مذاکرات قبلی که ترجمه از انگلیسی به فارسی و بالعکس، باعث کندی کار می‌شد، تفاوت داشت.

آقای ظریف گفت: "برای رعایت انصاف در حق دوستانمان در ۱+۵، باید بگویم آنها رویکرد متفاوتی نشان دادند."

یک دیپلمات ارشد آمریکایی گفت: "من دو سال است در این گفتگوها حضور دارم و تاکنون چنین گفتگوی فشرده، سرراست و بی‌غرضی را از نمایندگان ایران ندیده بودم."

هیچیک از طرفین درباره جزئیات طرح ایران سخنی نخواهد گفت؛ مذاکرات اصلی علنی نخواهد بود.

اما توافق نهایی باید پاسخگوی خواسته‌های سال‌های اخیر قدرت‌های جهانی باشد: توقف غنی‌سازی اورانیوم، انتقال ذخیره اورانیم با غلظت کم و متوسط به خارج از ایران و تعطیلی نیروگاه بشدت حفاظت شده فردو.

درخواست‌های ایران هم از کشورهای خارجی (به خصوص غرب) کاملا مشخص هستند: لغو تحریم‌ها و به رسمیت شناختن آنچه جمهوری اسلامی حق غنی‌سازی اورانیوم می‌نامد.

این خواسته‌های متضاد بی‌تردید موضوع گفتگوهای کارشناسان تحریم و کارشناسان هسته‌ای در هفته های آینده خواهد بود.

این دور از گفتگوها نکته مهمی را هم برجسته کرد: ایران و آمریکا بی سر و صدا به گفتگوهای مستقیم و علنی عادت می‌کنند.

اواخر روز سه‌شنبه دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی در حاشیه کنفرانس با هم دیدار کردند. آمریکا این گفتگو را "مفید" توصیف کرد.

این ملاقات پس از دو گفتگوی تاریخی اتفاق افتاد: گفتگوی رو در روی محمدجواد ظریف با جان کری وزیر خارجه آمریکا و پانزده دقیقه گفتگوی تلفنی باراک اوباما و حسن روحانی.

ممنوعیتی که مانع از گفتگوی مستقیم (یا اعتراف به این گفتگوها) می‌شد، بر طرف شده است.

به گفته یک مقام آمریکایی که در ژنو حاضر بود، این گفتگوها "دیگر خط قرمز نیست، و این چیز خوبی است."

برای دولت تازه ایران هم این دور از گفتگوها بدون دستاورد نبوده است.

حسن روحانی در ماه ژوئیه با وعده پایان دادن به رویارویی بی‌مورد با دنیا انتخاب شد، بنابراین دولت او می‌خواست نشان دهد کنفرانس ژنو نماد گام مهمی است که برای پایان دادن به انزوای جمهوری اسلامی برداشته شده است.

به نظر می‌رسد در پایان گفتگوهای دو روزه ژنو، تاب و توان آقای ظریف هم به پایان رسیده باشد. او کنفرانس را روی صندلی چرخدار ترک کرد اما از همانجا برای دیگران دست تکان داد.

بعد از سال‌ها بی اعتمادی، کمردرد، یخ رابطه را شکسته است.